Grondverven

RECEPTENBOEK

In een twintigtal afleveringen worden recepten voor kunstschilders gegeven. Recepten die gebruikt worden tijdens de cursussen op Verfmolen de Kat. Een receptenboek is uitdrukkelijk geen leerboek. Maar een handreiking om eens met materiaal te experimenteren. Het begint met voorlijmen van de drager, het aanbrengen van de grondlaag, de schilderlaag en de afwerking. In de schilderkunst worden veel natuurlijke materialen gebruikt, die kunnen in hun eigenschappen variaties vertonen. Recepten zijn daarom richtrecepten. Men zal zelf moeten bekijken of hoeveelheden iets meer of minder moeten worden aangepast.

 

Werken met verf betekent ook werken met chemische stoffen. Ook al zijn de meest giftige materialen van het palet verdwenen, zorgvuldigheid en hygiëne zijn de belangrijkste voorwaarden voor een veilige praktijk.

Afbeelding 1

GRONDERINGEN

Een grondering of grondlaag is een laag op de drager die de gewenste kleur en oppervlaktestructuur moet geven waarop geschilderd kan worden. Tegenwoordig wordt de voorkeur gegeven aan een witte ondergrond zodat een optimum aan licht wordt teruggekaatst. Maar grote meesters uit het verleden kleurden vaak de grondlaag om twee redenen. Ten eerste geeft het coloristisch meer eenheid aan het schilderij. De verschillende kleuren schuiven naar elkaar toe. De tweede reden is dat een middenkleur minder verf vereist in de hoge lichten en schaduwen. Verf was vroeger duur.

Afbeelding 2

GESSO

70 gram huidenlijm op 1000 milliliter water en doodgeslagen gips

De traditionele gesso (gesso sottile) wordt op paneel aangebracht en is geschikt voor ei-tempera.
Het Italiaanse woord voor gips is gesso. Het gips wordt in een ruime hoeveelheid water gestrooid en minstens een kwartier lang geroerd. Daarna weggezet. Na een maand wordt het bovenstaande water afgegoten. De natte gips wordt vervolgens in een doek uitgeknepen en gedroogd. De gips is nu klaar om met een warme lijmoplossing tot een grondverf te worden gewreven. Een richtrecept is twee volume-delen gips en een deel huidenlijm-oplossing. De gesso wordt in minstens 6 lagen opgebracht met telkens de richting van de kwaststreek wijzigen. De lagen steeds goed laten doordrogen voordat de volgende laag wordt opgebracht. Na de laatste laag het oppervlak met houtskool instuiven. Het oppervlak wordt afgeschraapt tot een ivoorachtig uiterlijk. De houtskool dient om te zien of men het beoogde doel al heeft bereikt. Tegenwoordig kan men in plaats van schrapen het fijnste schuurpapier nemen.

KRIJTLIJMGROND

Gelijke volumedelen krijt, titaanwit en huidenlijmoplossing
Geschikt voor paneel en temperatechniek.

Een echte gessogrond zoals die in renaissance Italië gebruikelijk was, is zeer bewerkelijk. De schilder prepareerde zijn panelen meestal niet zelf, maar kocht ze kant-en-klaar van plamuurders. Boven de Alpen werd de voorkeur gegeven aan de krijtlijmgrond. Men mengt eerst de droge pigmenten en voegt vervolgens in kleine porties warme huidenlijm toe. Door steeds kleine hoeveelheden lijm in de massa te werken en de massa warm te houden vermijdt men het inbrengen van luchtbelletjes.  Ook hier wordt de grond in meerdere lagen opgebouwd. Er werden zoveel lagen opgebracht dat een druppel water op de krijtgrond niet meer de ondergrond zichtbaar maakte. Dus dat de krijtlagen volledig dekkend waren. In de praktijk betekende dit dat  men 8 tot 12 lagen opbracht. Om sneller de krijtgrond dekkend te maken, wordt een deel van het krijt door titaanwit vervangen. Laat de grondverflaag minstens twee dagen drogen en schuur deze op met fijn schuurpapier.

Afbeelding 3

HALFOLIE GROND

Twee delen krijtlijmgrond en een deel standolie
Geschikt voor olieverf en ei-tempera op doek

Een krijtlijmgrond is te bros om op doek te gebruiken. Door olie toe te voegen wordt deze grond flexibeler gemaakt en kan zij de bewegingen van het doek volgen. Huidenlijm heeft de eigenschap olie te dispergeren, fijn te verdelen. De standolie dient langzaam onder voortdurend roeren aan de warme lijmoplossing toegevoegd te worden. Roer niet te heftig, vermijd het inbrengen van luchtbelletjes in de massa. Luchtbelletjes geven putjes in de grondlaag die later moeilijk weg te werken zijn. Breng minstens twee lagen kruiselings op en laat elke laag twee of drie dagen drogen voor de volgende laag. Wacht minstens een week voordat men op deze grond gaat schilderen. Door de lijm is deze grond geschikt voor temperaverf, de standolie maakt dat de olieverf goed uitvloeit en hecht. Men kan de hoeveelheid standolie variëren.  Minder olie maakt dat de grondlaag meer zuigend wordt.

Door het gebruiken van onze website, ga je akkoord met het gebruik van cookies om onze website te verbeteren. Dit bericht verbergen Meer over cookies »